Salih GÜNEŞ

Denetçi Yrd. (SMMM Stajyeri)

s.gunes @firatymm.com

Dönem Sonu İşlemleri Ve Defter Tasdikleri

  Dönem sonu işlemleri faaliyet sonuçlarının tespiti, isletme sahip ve ortakları, isletme yöneticileri, isletmeyle ilişkide bulunan kişi ve kuruluşlar ile devlet açısından önem taşımaktadır. İsletmelerin ömrünün belli faaliyet dönemlerine bölünmesi ve faaliyet sonuçlarının bu dönemler itibariyle tespit edilmesi, dönem sonu envanter ve değerleme işlemlerini zorunlu kılmaktadır.

 Aynı zamanda dönem sonunda defter tasdik işlemleri de yapılmaktadır. Aşağıda defter türleri ile ilgili detaylı açıklamaları yapmaya çalışacağım.

A-    Tutulması Zorunlu Defterler  (Onaya Tabi)

1;-     Yevmiye Defteri( birinci sınıf tacirlerin tutması zorunlu)

2;-     Defter-i Kebir( birinci sınıf tacirlerin tutması zorunlu)

3;-     Envanter Defteri( birinci sınıf tacirlerin tutması zorunlu)

4;-     İşletme Defteri( ikinci sınıf tacirlerin tutması zorunlu)

5;-     Serbest Meslek Kazanç Defteri(Serbest Meslek Erbablarının tutması zorunlu)

Ayrıca şirketler karar defteri de tutmak zorundadır.Bu defter her yıl değil de kuruluşta tasdik ettiriliyor, bitince tekrar tasdiki yenileniyor.

B-    Beyana Tabi Defterler

Bu defterler yükümlünün kendisinin seçip ticaret siciline beyan ettirmesiyle tutulan defterlerdir. Noterde onaylanmazlar.Örneğin Stok defteri .

C-    Özel Hükümlere Göre Tutulması Gereken Defterler

  Adından da anlaşılacağı üzere özel hükümlere göre tutulan defterlerdir.Hisse senedi defteri, tahvil, çek,senet defteri, 3568 sayılı yasaya göre meslek mensuplarının yazışmalarında kullandığı evrak kayıt defteri, protokol defterleri örnek verilebilir.

      Ayrıca Yılbaşından itibaren ocak ayı sonuna kadar yevmiye defterlerinin kapanış tasdikleri yapılması gerekir.Defterleri yıl içinde bitenler 10 gün içinde kapanış tasdiklerini yaptırmalıdır.

      Eski Defterlerini kullanmak isteyen yükümlüler ocak ayı içinde tasdik ettirmeyi unutmamalıdırlar.

            Envanter defteri ise izleyen yılın mart ayı sonuna kadar kapanış tasdiklerini yaptırmalıdırlar.

Dönem Sonu İşlemlerinde Ayrıca Önem Arzeden İşlemler

Dönem sonu muhasebe işlemlerinin tek düzen hesap planına göre kapanış kayıtlarını yapmak gerekir. Özellikle muhasebe bürolarında tutulan defter sahipleri yıl içindeki tüm gelir ve gider vb. evraklarını muhasebeye intikal ettirmeleri gerekir.Aksi halde gider reddi vergi ziyai cezası gibi bir çok kayıplarla karşılaşabilirler.

Yılsonu itibariyle 2009 hesap yılını ilgilendiren işlemler ‘dönemsellik’ kavramı gereği yıl içinde kayıtlara alınmalıdır.

Alacak ve borç senetleri için reeskont hesaplanması gerekir.

Yabancı para ile işlem varsa mutlaka değerleme yapılmalıdır.

Vadeli olan çekler ‘özün önceliği’ kavramı gereği alacak senetleri hesabına alınmalıdır.

Özetle işletmelerin bir yıllık kar veya zararı ,bunun üzerinden ödenmesi gereken vergiler ve bir yıl boyunca kullanılacak defterlerin tasdiki de dönem sonunda yapılacak işlemlerle belirleneceğinden mükelleflerin ve meslek mensuplarının bu konuya ayrı bir önem vermeleri gerekmektedir.