Hüseyin BOZKURT
Yeminli Mali Müşavir
huseyinbozkurt@firatymm.com
İNOVASYON HAREKATİ BAŞLIYOR…
Neden harekat ?
Son 15-20 yıldır Ülkemizde ve Gaziantep ilimizde her yönden büyük değişimler yaşanmaktadır. Elbetteki bu değişimler iş hayatından başlamak üzere diğer tüm alanlara yansımaktadır. Uluslararası rekabet, hızlı nüfus artışı ve genç bir nüfusa sahip olmamızın yarattığı istihdam ve işsizlik sorunu gibi nedenler bu değişimleri çok önemli kılmaktadır. Son yıllarda her alandaki değişim ve yenilikleri ifade etmek için ortak bir kelime kullanılmaktadır. Latince “İnnovatus” sözcüğünden türediği bilinen İNOVASYON sözcüğü ile ifade edilmektedir. Türk Dil Kurumu sözlüğünde yer almayan İnovasyon sözcüğü yabancı bir sözcük. Bizim için anlamı önemli elbette. Türkçe de anlamı yenileme,yenilik hatta değişim gibi sözcüklere denk düşmektedir. İnovasyon; muhasebe,teknoloji ve yönetim kelimeleri gibi her alanda uygulaması olan geniş kapsamlı bir anlam içermektedir. İnovasyonun anlamı ve uygulama alanı çok geniştir. Hayatın her alanında inovasyon (yenilik,değişim,yenileme) dan bahsetmek mümkün. İnovasyon, sadece sanayide, üretimde,iş yönetiminde uygulanacak bir kavram değildir. Eğitim,tarım,yaşam,kültür,tüketim vb. alanlarda da inovasyon uygulanmaktadır.
Türkiye’de bilimsel çalışmalarda bile az yer tutan, ama son yıllarda uluslararası rekabete bağlı olarak gelişen sanayi üretimi ile dünya gündemine oturan İNOVASYON, Gaziantep Sanayi Odasının çabaları ile adeta GAZİANTEP gündemine taşınmıştır. Sanayi Odamız tarafından sanayide,üretimde ve işletme yönetimi alanında büyük bir inovasyon (yenilik ve değişim) harekatı başlatılmıştır. Harekat diyoruz çünkü adeta bir seferberlik edasıyla hummalı ve inançlı bir çaba gösterildiğini izlemekteyiz.Oda yönetiminin bu çalışmasını kutlamak ve alkışlamak gerek. Gaziantep’te önümüzdeki günler ve aylarda inovasyon vadisi ile ilgili bir çok çalışmaya imza atılacak. Başarılar diliyoruz.
İnovasyon çalışmaları başlatıldığı bir dönemde üretim,sanayi ve işletme yönetiminde gelişmiş ülkeler neler yaşamışlar ve nasıl bir süreçten geçmişler ona bir göz atmak lazım. Sanayisi gelişmiş ülkeler (Avrupa,Amerika) bu gelişimlerini 100 yılda tamamlamışlardır. 100 yıl ortalama bir süre tabi ki. Avrupa sanayisindeki gelişmeyi şu evrelerde açıklamak mümkündür.
Yıllar : Değişim ve gelişimler :
1900-1930 arası Ürün ve üretime önem verme
1930-1960 arası İnsana yatırım
1960-1990 arası Sistemlere yatırım
1990 ve sonrası Starteji,tasarım,marka,patent
Yukarıdaki tabloya baktığımızda batılı sanayiler yaklaşık 100 yıllık bir geçmişe ve tecrübeye sahiptir. Hazmede hazmede gelişimlerini tamamlamışlar. 30 yıl iyi ve kaliteli ürün üretmek için çaba vermişler. Sonra bakmışlar insan unsuru önemli; çalışanların mutluluğu, motivasyonu, performans vb. konulara eğilmişler. Bunun da yeterli olmadığı görülmüş bu defa verim ve üretimi arttırmak ve kontrol altına almak için sistemler araştırılıp geliştirilmiştir. Muhasebe,üretim programları,yönetim planları,pazarlama planları ve haberleşme sistemleri gibi. Bu da yeterli görülmemiş geçen yüz yılın son çeyreğinde tasarım,patent,marka ve stratejik planlar geliştirmişlerdir.
Vadinin portresi...
Evet, Türkiye bu işlere ne zaman başlamış diye bakacak olursak; 1984 lerden sonra bir sanayileşme başlamıştır. Daha öncesinde de büyük bazı yatırımlar vardı ama bir çoğu Devlet yatırımı yada birkaç ailenin yatırımı şeklinde idi. Özetlersek 20 yıllık bir gelişme ile Avrupa’nın gücü ile rekabet etmek istiyoruz. Daha bizde sermaye kuşak bile değiştirmedi. Hatta Türkiye’de ürüne,insana,sisteme ve stratejiye birkaç firma dışında yatırım yapan yoktur. Anadolu KOBİ’lerinin henüz iyi ürün elde etme ile meşgul olduğunu görüyoruz. Diğer unsurlarla tanışan KOBİ yok gibi. Gerçektende işletmelerimiz henüz ben kaliteli ürün yapacağım diye uğraşıyor. İnsana yatırım yapamamış,sisteme yatırım yapamamış,strateji ve markaya yatırım yapamamış.Mesela Gaziantep’te İstisna bir iki firma süreç olarak biraz daha ileride olabilir.
İşte Avrupalı rakiplerimizden 70-80 yıl gerideyiz.Ama bizim kalan süreçlerimizi daha hızlı olarak geliştireceğimize inanıyorum. Tabi ki biz hazır teknolojiyi kullanıyoruz. Avrupalılar bulup icat edip kullandılar. Bu gün geçmiş 100 yıla rağmen haberleşme,bilgi akışı ve serbest ticaret nedeniyle belirttiğimiz eksikliklerimizi daha kısa süre de tamamlayabiliriz. Ama şuna dikkat etmek gerek. Teknolojiyi 1 ayda satın alabilirsiniz. Sistemi 2 ayda ithal edebilirsiniz. En iyi ustayı ve makineyi 3 ayda bulabilirsiniz ama insana yatırım yapmak ortalama 7 yıl almaktadır. Yetişmiş insan gücüne sahip ve sistemini kurmuş bir işletmeye ancak 7 yıl sonra ulaşabilirsiniz. Veya onu 7 yıl çalışarak geçebilir ya da yıkabilirsiniz. Her şey para ile olmamaktadır.
Vadiye nasıl karargah kurulur ?
Bu konuyu neden seçtik ? İnovasyon çalışmalarının başladığı bu günlerde nerede olduğumuzu,rekabet yapacağımız ülkelerin nerede olduğunu,bizim bunları dikkate alarak nasıl bir değişim,nasıl bir yenilik ve yenileme yapmamız gerekir iyi karar vermemiz lazım. İnovasyon yıllar alacak hatta hiç bitmeyecek bir süreçtir. Birkaç toplantı ve eğitim ile bitirilecek bir konu değildir. Biz ülke olarak değişim ve yeniliği insanımızın beynine kazımamız lazım. Her alanda olmalı bu. Kişilerin buna sahip çıkması ile mümkün. Bir iş yaparken o işin alternatifini yada değişik boyutlarını da düşünen bir toplum yaratmalıyız. İnovasyon (değişim-yenilik) kavramını ilk okullarımızda ders olarak okutmalıyız. Değişime açık,farklı düşünebilen ve her şeyden önce bir iş yaparken beynini o işe katacak insanlar yetiştirmemiz lazım.Tabi ki bu uzun soluklu bir iş. İnovasyon işletmelerimizde nasıl olmalı hangi konularda olmalıdır. Bu konu çok geniş bir konudur. Bu nedenle,burada kısaca değinilecektir.
Öncelikle inovasyonla ilgili her işletmede en az 3 kişilik bir merkez veya kurul oluşturulmalıdır. İnovasyon ile ilgili her türlü takip ve harekete geçmeyi ve üst düzeyde karar vermeyi bu kurul yönetmelidir. Bu kurul bu konuyu enine boyuna araştırmalı ve gerekirse danışmanlık firmasından yardım almalı. Bu kurul kendi işletmesinin bu konudaki eksikliklerini tespit etmeli. Bu eksiklikleri dikkate alarak bir yol haritası (plan) çıkarılmalıdır. Kısa ve uzun vadede yapılacak işler belirlenmelidir. Sonra yapılacak işleri kimler yapacak bunlar belirlenmelidir. Bu işe az da olsa bir bütçe ayrılmalıdır.
Bu kurulun hedefi; Kurum imajı geliştirme, personel(İK) yönetimi, performans değerleme, yönetici geliştirme, müşteri ilişkileri yönetimi, bilgi akışı ve teknoloji etkin kullanılması,yönetim sistemi,ar-ge, üst düzey yönetici bulma ve yetiştirilmesi,meslek içi eğitim ve gelişme projeleri,bilgi akışı ve arşivleme, kurumun müşteri,toplum ve dünya ile ilişkilerinin geliştirilmesi,marka,tasarım ve kariyer geliştirme gibi çalışmaların tasarlanması ve takibi olmalıdır.
İnovasyonun bir hedefi de kayıt dışılığın ve muhasebe dışı işlemlerin ortadan kaldırılması, şirket mali tablolarının gerçeği yansıtması ve şeffaf ve doğru bir muhasebenin tutulması da yapılacak yeniliklerden biri olmalıdır. Gaziantep Sanayi Odamızın Organize sanayi bölgesi girişine koyduğu tabeladaki şu söz inovasyonun ne kadar gerekli olduğunu izaha yeterlidir. Söz şöyle: Yenile(yenilme)yin. Üretim ve yönetimde inovasyonun merkezi Gaziantep’tir. Sanayicilerimiz ve işletme yöneticilerimizin inovasyon ile ilgili taleplerini karşılayacak ve onlara yol gösterecek bir alt yapısı sağlam bir ekibin İnovasyon merkezinde (GSO) kurulması gerektiğini düşünüyoruz. Buradaki kurulda mali konular,yönetim,marka,iletişim, arge,bilgi işlem ve hukuk konularına hakim ve projeye inanmış insanlar ile GSO yetkilileri olmalı. Bu projeyi yıllarca takip etmelidir. Çok kısa sürede başta üretimde olmak üzere bir çok alanda büyük yatırımlara imza atan, Gaziantep İşletmecilerinin İNOVASYON VADİSİNDE güzel değişim ve yenilikler yaşayacağına inanıyorum. Başlanan her proje bir kazançtır. Bu uzun vadide tüm işletmecilerimize iyi yolculuklar diliyorum.
Kaynak:06.03.2006 tarihli PUSULA gazetesinden alınmıştır.
