Güneydoğu Anadolu'ya ve teşvik mağduru Gaziantep'e nasıl bir teşvik verileceği aylardır kesinlik kazanmadı, ancak özellikle Gaziantep'i ilgilendiren AR-GE teşviklerinin kapsamı genişletildi. AR-GE harcamaları konusunda uygulanmakta olan vergisel teşviklerle ilgili 5746 yasa ile değişiklik yapıldı ve yasa 1 Nisan'dan geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.
Bu değişiklikle; uygulanan vergi istisnası, yüzde 40'tan yüzde 100'e çıkarıldı. Yani, AR-GE harcamalarının tamamı gelir ve kurumlar vergisi matrahından düşülecek. Firmalarda çalışacak AR-GE ve destek personelinin ücretlerine, doktora yapanlar için yüzde 100, diğerlerinde yüzde 80 oranında gelir vergisi stopajı istisnası uygulanacak. AR-GE ve destek personelinin ücretleri üzerinden hesaplanacak SSK işveren payının yüzde 50'si de 5 yıl süre ile devlet bütçesinden karşılanacak.
Yasa kapsamındaki AR-GE faaliyetleri ile ilgili düzenlenecek kağıtların tamamından damga vergisi alınmayacak. Yasayla gençleri desteklemek üzere; üniversite son sınıf, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerine destek veren kamu kurumlarınca uygun bulunan iş planı çerçevesinde nitelikli istihdam yaratma potansiyeli bulunan projelerine 100 bin YTL'ye kadar tekno girişim sermayesi desteği verilecek.
Yine rekabet öncesi işbirliği projelerinde işbirliğini oluşturan kuruluşların katkıları (harcanmak kaydıyla) AR-GE harcaması kabul edilecek ve hesabına aktarılan kuruluşun kazancının tespitinde gelir olarak kabul edilmeyecek.
TÜBİTAK gibi kurumların verdiği karşılıksız destekler 5 yıl içinde işletmeden çekilmemek kaydıyla (sermayeye ilave hariç) özel bir fon hesabında bekletildiği takdirde gelir olarak vergilendirilmeyecek.
AR-GE teşviki imalat sanayii gelişmiş ve rekabette ben de varım diyen Gaziantep için önemli. Batı'dan hazır alınan teknolojilerle ara malı üretme dönemi bitti, işçilik ve enerji maliyetleri yükseldi. Artık rekabet için marka, model, tasarım, ürün geliştirme, yenilik, teknoloji geliştirme dönemine girdik. Bunu yapmayan firmalar, bir süre sonra rekabet edemeyecek.
Özellikle belli büyüklüğe erişmiş imalatçıların AR-GE ünitelerini ciddi bir şekilde faaliyete geçirmeleri, bütçe ayırmaları ve bu teşvikleri iyi kullanmaları onları dünya rekabetine dayanıklı hale getirecektir.
Bu yasa, yetenekli gençleri destekleyici ve geliştirici bir özelliğe sahip. Teşviklerden, büyük küçük firma ayrımı olmadan AR-GE faaliyeti yapan herkes faydalanacak. Yasada hem kuruluşlar, hem de projeler teşvik ediliyor. Uygulama, 2023 sonuna kadar, 15 yıl sürecek. Uygulama ile ilgili TÜBİTAK, Maliye ve Sanayi bakanlıkları bir yönetmelik çıkaracaklar ama henüz çıkmadı.
AR-GE teşvikleri harcamalara verildiğinden mükellefler iki defa fayda sağlayacaklar. Birincisi harcamayı yaptıklarında harcamanın mahiyetine göre amortisman ya da genel gider olarak dikkate alacaklar, ikincisi ise harcama tutarını beyanname üzerinde yüzde 100'nü tekrar vergi matrahından düşeceklerdir. Yani bir taşla iki kuş vuracaklar. Hatta AR-GE yatırımından fayda sağlanması halinde, bir taşla 3-4 kuş vurmuş olacaklar.
NOT: 23.05.2008 günlü Ulusal DÜNYA gazetesinde yayımlanmıştır.
