Hüseyin BOZKURT
Yeminli Mali Müşavir
huseyinbozkurt@firatymm.com 

Anadolu Kaplanları ve transfer fiyatlandırması

            Güneydoğu Anadolu Bölgemiz'de şirketlerin tamamına yakını aile şirketlerinden oluşuyor. Bu şirketlerin yönetimleri de aile bireylerince üstlenilmiş durumda.  Şirketlerin aile bireyleri ve ortaklarla borç, alacak ve ticari ilişkileri yoğun. Her ne kadar bazı firmalarda kurumsallaşma çalışmaları başlamış olsa da ticari ilişkiler açısından henüz bir kurumsal  yapıdan bahsetmek mümkün değil.

            Global sanayi ve ticaretin geldiği noktada, özellikle ara malı üreten sanayinin belli bir kesimi, iç ve dış etkenlerden dolayı sıkıntı yaşamaya başladı. Yani 'Anadolu Kaplanları' yaralı ve can çekişiyor. Bunların başında son aylarda kapanmaya başlayan open-end pamuk tesisleri ve bunlara bağlı alt ve üst sanayiler geliyor. Köyde pamuk üreten köylüden tekstil ürünleri ihracatçısına kadar herkes etkilenecek.

            Bu konuda hükümete, sanayi ve yatırımlara yön veren kuruluşlara düşen sorumluluklar olduğunu düşünüyorum. Sadece bu sektör değil, tüm yatırımlar konusunda yatırımcı ve şirket yöneticilerinin artık daha stratejik düşünmeleri, iyi fizibilite yaparak, geleceği görerek yatırım yapmaları ya da şirketlerini yönetmeleri gerek. Dünyadaki gelişmeler önceden görülmeli. Yönetenlerin artık A, B, C gibi birden fazla planları olmalı.

           Ara mal üretimi yapan sanayi ucuz işçilik ve elektrik olan ülkelere kayıyor. Ülke ve bölge olarak bu işlevimizi son 20 yılda yerine getirdiğimizi, artık ara mal sanayisinin bizden ucuz ülkelere kaydığını görmek lazım. Bizim artık marka yaratmaya, stratejik karar ve yatırımlara, lokal bölgesel özellikli yatırımlara, organik tarıma, hizmet sektörüne, turizme ve AR-GE ye çok önem vermemiz gerek. Tüm bunlar için bölgemizdeki şirketlerimizin bir an önce  gerçek anlamda kurumsal yönetime geçmeleri, maliyetlerini kontrol edebilmeleri, stratejik karar almaları zorunlu hale geldi. AİLE ŞİRKETİ OLMAK ÖNEMLİ DEĞİL,ÖNEMLİ OLAN KURUMSAL ANLAYIŞI BENİMSEYEBİLMEK.

           Öte yandan şirketlerimizi ilgilendiren diğer önemli husus ise transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı ve örtülü sermaye uygulaması. 5520 sayılı yasanın 12. ve 13. maddesi ile getirilen uygulama ile şirketlerin ortakları, yöneticileri, yönetimi, denetimi ve sermayesini kontrol ettikleri şirketlerin alt üst soyları, yan soyları ve evlilik nedeniyle akrabalarından 3. dereceye kadar akrabalıkları bulunan kişilerle yaptıkları alım, satım, inşaat, imalat, kiralama, kiraya alma, ücret, borçlanma ve borç verme ile ilgili işlemleri emsalleri ile kıyaslanacak. Farklı fiyat, ücret, kira, faiz vs. uygulanması halinde cezalı vergi tarhiyatlarına muhatap olacaklar. Sermayesi düşük şirketlerin ortakları ve yakınları ile borçlanmaları da mercek altına alınacak ve dönem başı öz sermayenin üç katını aşan borçlanmalar örtülü sermaye sayılacak, hem şirket hem de ortak gelir-gider açısından incelenecek.

          Bölgemizdeki şirketler; aile şirketi oluşları, kardeş şirketlerin varlığı ve bunun üzerine yönetim, finans ve muhasebelerindeki eksiklikleri de sayarsak bilmeden dahi risk alabilirler. Bunlara dikkat etmelerinde fayda var.

           NOT: 22.02.2008 tarihli Ulusal DÜNYA gazetesinde yayımlanmıştır.