Hüseyin BOZKURT

Yeminli Mali Müşavir

huseyinbozkurt@firatymm.com,

 
       İHRACAT DÖVİZLERİNİ YURDA GETİRMEK ZORUNLU DEĞİL

               Türk parasının kıymetini korumak amacıyla, Türk parasının yabancı paralar karşısındaki değerinin belirlenmesine ilişkin işlemler, dövizli işlemler ve kambiyo işlemlerine ait düzenleyici esaslar 'Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar' ile tespit edilmiştir. Bu esaslara  ve çıkarılan tebliğlere muhalefet ise 1567 sayılı  'Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun' ile ek ve değişiklerine muhalefet sayılmaktadır. Kambiyo mevzuat düzenlemeleri; yukarıda belirtilen kanun, kararname ve bunlara istinaden çıkmış tebliğler ve T.C. Merkez Bankası genelgelerinden oluşur.
                32 Sayılı kararın 8'inci maddesi hükmü uyarınca; ticari amaçlarla ihraç edilen malların bedelinin, özel haller ve mücbir sebepler hariç, fiili ihraç tarihinden itibaren en çok 180 gün içinde ihracatçılar tarafından yurda getirilmesi ve bankalara veya özel finans kurumlarına, döviz ise satılmasının zorunluluğu vardı. İhracat alacağı Türk Lirası ise tevsiki zorunlu idi. 
               Ancak, ihracat dövizlerinin en az % 70'inin fiili ihraç tarihinden itibaren 90 gün içinde getirilip bankalara veya özel finans kurumlarına satılması halinde, geri kalan % 30'una ihracatçı serbestçe tasarruf edebilmekteydi.
               1567 sayılı yasanın 3'üncü maddesi hükmüne göre; yukarıda belirtilen düzenlemelere aykırı hareket edenlere ise ağır para cezası (yurda getirmekle yükümlü oldukları kıymetin rayiç bedelinin yüzde beşi tutarında) uygulanmaktaydı.

            İhracat dövizlerini yurda getirmemek artık suç değil..!

              32 sayılı kararda, 08.02.2008 gün ve 2008/13186 sayılı kararla yapılan bir değişiklik ile  ihraç  bedellerinin yurda getirme zorunluluğu kaldırılmıştır. Değişiklik metni aşağıdaki gibidir:
           'MADDE 8 – İhracat bedellerinin tasarrufu serbesttir. Bakanlık ihtiyaç duyulması halinde ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin düzenleme yapmaya yetkilidir.'
              Bu değişiklikle genel olarak ihracat dövizlerinin yurda getirilmesi serbest bırakılmış ve getirilmemesi suç olmaktan çıkarılmıştır. 
               Ancak, kambiyo mevzuatına göre ihracat bedellerinin yurda getirilmesinin serbest bırakılması,  bu alacakların tahsil edilmeyeceği anlamına gelmemektedir. Belli sürede getirilmemesi suç olmaktan çıkmış, tasarrufu serbest kalmış ise de; bu alacaklar tahsil edildiğinde, yurda getirilmese bile,  defterlere tahsilatla ilgili kayıtlar yapılmalıdır. Nasıl ve ne şekilde para geliyor ve tasarruf ediliyorsa ona göre yasal kayıtlara alınmalıdır. Bazı mükellefler tasarrufu serbest olunca yurt dışından para gelmeyecekmiş gibi algılamaktadırlar.
              Genel olarak alacak yurt dışından bir şekilde gelecektir. Orada kalacak değildir. Yurt dışında bir ödeme yapmayan veya bankaya yatırmayan mükellefler mutlaka parayı bir gün getirecekler. Yoksa para gelmez ise bir müddet sonra sermayenin tamamı yurt dışında olur, o şirket çalışamaz.

             Tasarrufu serbest dahi olsa muhasebeye kaydı gerekir..!

              İhracat bedelleri yurt dışında başka bir mal alımı için kullanılabilir veya yurt dışında bankaya yatırılabilir. Ortaklar veya üçüncü kişilerin hesabına geçebilir. Nasıl tasarruf ediliyorsa muhasebeye  kayıtları yapılmalıdır. Döviz olarak gelmiş ise ve döviz olarak bir yere ödeme yapılmış ise DAB almaya ve bozdurmaya gerek yoktur. Ancak, döviz olarak gelip muhasebeye kayda alınan yabancı para YTL’ye çevrilip harcanıyor ya da kullanılıyor ise kesinlikle DAB’a bağlanmalıdır. Döviz olarak gelip kasa ve bankada kalacak ise de vergi kanunları uyarınca tevsikine ve yabancı para cinsinden olanların vergi kanunları çerçevesinde değerlemesinin yapılması da gerekir.

              Bavul ticaretinde döviz getirmeye ve DAB ibrazına devam..!

              Diğer taraftan dövizin serbest bırakılması sadece normal ihracatlarla ilgili olup, 2008/2 sayılı KDV iç genelgesinde de belirtildiği üzere; “hizmet ihracı, bavul ticareti ve bavul ticareti kapsamında ihracat yapanlara ihraç kayıtlı teslimler” nedeniyle KDV iadelerinde 26, 61 ve 84 nolu KDV tebliğleri uyarınca aranan Döviz alım belgesi (DAB) istenmeye devam edilecektir.