Hüseyin BOZKURT
Yeminli Mali Müşavir
huseyinbozkurt@firatymm.com
AİLE ŞİRKETLERİNDE YÖNETİM SORUNLARI VE ÇÖZÜMLER
Bir önceki yazımızda; aile şirketlerinde oluşabilen sorunlara değinmiştik. Bu yazımızda ise, bu sorunlara nasıl çözüm bulunabileceği üzerinde duracağız.
Öncelikle, şu an yönetimde bulunan kimseler; kendileri yada aile büyükleri tarafından kurulmuş olan işletmelerinin, devamlılığını sağlamak ve gelecek nesillere aktarmak istemesi gerekir. Bu istek ile birlikte işletmeye sahip aile bireylerinin de beklentilerinin karşılanarak aile içi çatışmaların ve uyuşmazlıkların baştan önlenmesi gerekir. Bunu sağlamak tabi ki kolay olmayacaktır. Bunun için, işletmenin devamlılığını sağlayacak ve çatışmaları önleyecek kuralların ta baştan konması gerekir. Bu amaçla, işletme yöneticisi işletmenin amacını ve hedefini (misyonu-vizyonu),sosyal sorumluluklarını,varlık sebeplerini ortaya koymalıdır.
Bu işlemlerden sonra işletmeyi uzun yıllar çatışmalardan koruyacak aile kuralları,aile işletme ilişkileri,sonraki kuşaklarla ilgili çalışma ve yetişme kurallarının da (her şeyin) yazılı olduğu aile işletmeleri yönergesi yazılmalıdır. Bu yönerge ve içerik kuralları her işletmede birbirine benzese de her aileye göre değişecek konular vardır. Onun için özel hazırlanmalıdır. Olabilecek her uyuşmazlık yada çatışmayı önlemek için kurallar yazılmalı ve her aile bireyinin baştan durumu açık ve net olmalıdır. Bu kurallardan bazıları her şirket ve aile için ortak maddedir. Bunlar kısaca şöyledir;
- Aile bireylerinin işe alımları, eğitimleri,kendilerini kanıtlamaları ve deneyimleri,
- İşe alımda dışarıdan biri mi aile üyesi mi seçiminde belirleyici olacak kurallar,
- Aile bireylerinin çalıştıkları pozisyon ve ücretleri ile diğer haklarının belli olması,
- Aile bireyleri için performans değerlendirmesinin nasıl yapılacağı,
- Aileye dışardan giren gelin ve damatların çalışma şartları,
- Aile kurulu oluşturularak aile bireylerinin atanması kıstaslara bağlanması,
- Ailede kız oğlan ayrımı yapılmaması,
- Ailede çıkacak sorunların nasıl çözüleceği,
- Pay ve kâr dağılımı ilkelerinin belirlenmesi,
- Payını satacak aile bireyinin yapması gereken işlemler (öncelik aile bireylerine ),
- Profesyonel yöneticilerin işe alımı zorunlu olmalı,
- Şirkette çalışan aile mensupları, diğer çalışanlar kadar yetenekli, çalışkan ve eğitimli olmalıdır.
- Kilit ve önemli görevlere aile dışından uzman getirilmeli,
- Şirket aileye değil, aile şirkete çalışmalıdır.
- Yönetim kurulları yalnızca aile üyelerinden oluşmamalı,
- Yönetimde ortaya çıkan önemli sorunlar,aile ve şirket dışından seçilen mediatör ve hakemle çözülmeli,
- Ailenin gençleri 15-17 yaşından itibaren toplantılara alınmalı ve aile kültürü ve işletme yönetimi öğretilmeli,
- Aile yönetimi devamlı bir eğitim politikası geliştirmeli,
- Şirketin kurumsallaşmasının benimsenmesi,
- Sırların aile bireylerince saklanması,
- Evlenme,boşanma ve ölüm halinde yapılacaklar önceden kurala bağlanmalı,
- Aile büyüklerinin ölümü halinde yerine geçecek kimseler veya şartları belli olmalı,
- Evrensel hukuk ve ahlak kuralları işletilmeli,
- Kayıt dışılık yada vergi kaçırma gibi riskli işlemlere başvurulmamalı,
- Kurumsallaşma çerçevesinde iyi bir yönetim,pazarlama,iş planları,arge,markalaşma vb. şeylere önem verilmeli,
Yukarıda sayılan kurallara,önem verilir ve yazılı hale getirilerek uygulanırsa;aile şirketleri daha sorunsuz ve daha uzun süreli yaşama şansına sahip olurlar. Kuralları,daha detaylandırmak mümkün. Veya yazılanların dışında da bazı kurallar olabilir. Bu kadar kuralı uygulayan aile şirketleri zaten konu ve kuralları en ince ayrıntısına kadar uygulamaya başlamış demektir.
Aile şirketlerimizin,iş yaşamlarında;iyi ürün ve hizmet üretme, insana yatırım yapma,sistemlere yatırım yapma ve stratejik bir yönetim ile marka,patent ve tasarıma yönelik çalışma göstermeleri halinde sağlıklı ve uzun ömürlü olacakları gibi global dünya ticaretinde hep önde olacaklarını düşünüyor, işletmelerimize sorunsuz,çatışmasız, uzun ömürlü,sağlıklı ve başarılı çalışmalar diliyorum.
Kaynak: 27.03.2006 tarihli PUSULA gazetesinden alınmıştır.
|
