Hüseyin
BOZKURT
Yeminli Mali
Müşavir
huseyinbozkurt@firatymm.com
AİLE
ŞİRKETLERİNDE YÖNETİM SORUNLARI VE ÇÖZÜMLER
Bir önceki yazımızda; aile
şirketlerinde oluşabilen sorunlara değinmiştik. Bu yazımızda ise, bu sorunlara
nasıl çözüm bulunabileceği üzerinde duracağız.
Öncelikle,
şu an yönetimde bulunan kimseler; kendileri yada aile büyükleri tarafından
kurulmuş olan işletmelerinin, devamlılığını sağlamak ve gelecek nesillere
aktarmak istemesi gerekir. Bu istek ile birlikte işletmeye sahip aile
bireylerinin de beklentilerinin karşılanarak aile içi çatışmaların ve
uyuşmazlıkların baştan önlenmesi sağlanır. Bunu sağlamak tabi ki kolay
olmayacaktır. Bunun için, işletmenin devamlılığını sağlayacak ve çatışmaları
önleyecek kuralların ta baştan konması doğru olur. Bu amaçla, işletme
yöneticisi işletmenin amacını ve hedefini (misyonu-vizyonu), sosyal
sorumluluklarını, varlık sebeplerini ortaya koymalıdır.
Bu işlemlerden sonra
işletmeyi uzun yıllar çatışmalardan koruyacak aile kuralları, aile işletme
ilişkileri, sonraki kuşaklarla ilgili çalışma ve yetişme kurallarının da (her
şeyin) yazılı olduğu aile işletmeleri yönergesi yazılmalıdır. Bu yönerge ve
içerik kuralları her işletmede birbirine benzese de her aileye göre değişecek
konular vardır. Onun için özel hazırlanmalıdır. Olabilecek her uyuşmazlık yada
çatışmayı önlemek için kurallar yazılmalı ve her aile bireyinin baştan durumu
açık ve net olmalıdır. Bu kurallardan bazıları her şirket ve aile için ortak
maddedir. Bunlar kısaca şöyledir;
- Aile
bireylerinin işe alımları, eğitimleri, kendilerini kanıtlamaları ve
deneyimleri,
- İşe alımda dışarıdan biri mi aile üyesi mi seçiminde belirleyici olacak
kurallar,
- Aile bireylerinin çalıştıkları pozisyon ve ücretleri ile diğer haklarının
belli olması,
- Aile bireyleri için performans değerlendirmesinin nasıl yapılacağı,
- Aileye dışardan giren gelin ve damatların çalışma şartları,
- Aile kurulu oluşturularak aile bireylerinin atanması kıstaslara bağlanması,
- Ailede kız oğlan ayrımı yapılmaması,
- Ailede çıkacak sorunların nasıl çözüleceği,
- Pay ve kâr dağılımı ilkelerinin belirlenmesi,
- Payını satacak aile bireyinin yapması gereken işlemler (öncelik aile
bireylerine ),
- Profesyonel yöneticilerin işe alımı zorunlu olmalı,
- Şirkette çalışan aile mensupları, diğer çalışanlar kadar yetenekli, çalışkan
ve eğitimli olmalıdır.
- Kilit ve önemli görevlere aile dışından uzman getirilmeli,
- Şirket aileye değil, aile şirkete çalışmalıdır.
- Yönetim kurulları yalnızca aile üyelerinden oluşmamalı,
- Yönetimde ortaya çıkan önemli sorunlar, aile ve şirket dışından seçilen
mediatör (arabulucu) ve hakemle çözülmeli,
- Ailenin gençleri 15-17 yaşından itibaren toplantılara alınmalı ve aile
kültürü ve işletme yönetimi öğretilmeli,
- Aile yönetimi devamlı bir eğitim politikası geliştirmeli,
- Şirketin kurumsallaşmasının benimsenmesi,
- Sırların aile bireylerince saklanması,
- Evlenme, boşanma ve ölüm halinde yapılacaklar önceden kurala bağlanmalı,
- Aile büyüklerinin ölümü halinde yerine geçecek kimseler veya şartları belli
olmalı,
- Evrensel hukuk ve ahlak kuralları işletilmeli,
- Kayıt dışılık yada vergi kaçırma gibi riskli işlemlere başvurulmamalı,
- Kurumsallaşma çerçevesinde iyi bir yönetim, pazarlama,iş planları, arge, markalaşma
vb. şeylere önem verilmeli,
Yukarıda sayılan kurallara önem verilir ve yazılı hale
getirilerek uygulanırsa; aile şirketleri daha sorunsuz ve daha uzun süreli
yaşama şansına sahip olurlar. Kuralları, daha detaylandırmak mümkün. Veya
yazılanların dışında da bazı kurallar olabilir. Bu kadar kuralı uygulayan aile
şirketleri zaten konu ve kuralları en ince ayrıntısına kadar uygulamaya
başlamış demektir.
Aile şirketlerimizin, iş yaşamlarında; iyi ürün ve hizmet
üretme, insana yatırım yapma,sistemlere yatırım yapma ve stratejik bir yönetim
ile marka, patent ve tasarıma yönelik çalışma göstermeleri halinde sağlıklı ve
uzun ömürlü olacakları gibi global dünya ticaretinde hep önde olacaklarını
düşünüyor, işletmelerimize sorunsuz,çatışmasız, uzun ömürlü,sağlıklı ve
başarılı çalışmalar diliyorum.
|
